Speciale gast was Jan van Tulden, voorheen raadslid en wethouder in Cranendonck en ervaren op het sociaal domein. Hij vertelde waar de gemeente allemaal invloed op heeft wat betreft het sociaal domein.
Waarom deze avond? GroenLinks heeft een sterk groen profiel. Nu steeds duidelijker wordt dat steeds meer mensen moeite hebben om hun rekeningen te kunnen betalen, maakt dat we willen kijken naar onze eigen invulling van de zogenaamde rode thema´s. We willen het groene en het rode meer in balans brengen.
We begonnen met het doornemen van een lijst gegevens die laten zien hoe onze bevolking ervoor staat op het gebied van o.a. gezondheid, eenzaamheid, inkomenssituatie, aandeel migranten, leeftijdsopbouw, hoeveelheid mantelzorgers, percentage dat onder sociale minima valt, percentage dat aan sport doet en alcoholgebruik. Ook de gezondheidsmonitor 2020-2021 van de GGD-zuidoost leverde aanknopingspunten op.
We discussieerden over deze thema’s en kozen er enkele die wat ons betreft het meest urgent zijn om mee aan de slag te gaan. Daarbij betrokken we ook de vraag in hoeverre de gemeente hierop invloed heeft of dat Rijksbeleid hier bepalend is.
Heeze-Leende heeft relatief veel welvarende inwoners. Dat mag echter niet verhullen dat ook hier mensen op een bestaansminimum leven. Sinds de explosie van zowel de energieprijzen als de inflatie, komen snel ook grote groepen mensen in de problemen die we tot de middeninkomens rekenen. Het Rijk is druk doende om de schade te beperken, maar ook de gemeente heeft beleidsinstrumenten. GroenLinks onderzoekt wat de gemeente al aan financiële regelingen heeft en waar nog kansen zijn blijven liggen.
Opvallend is het grote aantal mensen dat door gemeentelijke informatie niet of onvoldoende bereikt wordt. Denk aan laaggeletterden, mensen die de Nederlandse taal niet goed beheersen en mensen die digitaal niet zo vaardig zijn. Een schuldhulpverlener in het ED: “We merken dat 60 procent van de mensen die in aanmerking komen voor de energietoeslag die niet aanvragen. Waarschijnlijk omdat ze niet weten dat het kan.“ Ook de aanvraagprocedure zelf is behoorlijk ingewikkeld, waardoor een deel afhaakt.
Gemeentelijke informatie is vooral via de nieuwsbrief en website te vinden. Belangrijk is dat ook in papieren publicaties (huis-aan-huiskrant) dergelijke berichten worden gepubliceerd, zoals dat vroeger standaard was. De gemeente maakt ook niet of nauwelijks bekend dat inwoners en bepaalde gevallen kwijtschelding van gemeentelijke belastingen kunnen aanvragen. Sommige mensen durven vanwege schaamte of wantrouwen jegens de overheid geen hulp te zoeken. Ze komen pas bij schuldhulpverlening terecht als de schulden al enorm zijn opgelopen.
Een idee: een huis-aan-huis flyer verspreiden met alle regelingen die er zijn om sociale minima te helpen (o.a. witgoedregeling, energietoeslag, voorwaarden deelname aan voedselbank, Stichting Leergeld). Het is tevens belangrijk dat mensen een sympathiek, begrijpend oor vinden wanneer ze de gemeente bellen. De gemeente zou bij een aanvraag voor energietoeslag automatisch mensen moeten wijzen op kwijtschelding van gemeentelijke belastingen.
De gemeente subsidieert vanwege de A2-samenwerking de voedselbank in Valkenswaard. Voor Leende is V’waard logisch, maar mensen in Heeze zouden standaard doorverwezen moeten worden naar die in Geldrop. Daar zijn Heeze-Leendenaren ook welkom, maar de gemeente draagt dit niet uit. Hierover gaat onze fractie vragen stellen.
Wat opvalt: In Heeze-Leende wonen relatief veel langdurig zieke 65-plussers (42%), al hoeft dat niet te betekenen dat zijn niet normaal kunnen functioneren. Het heeft echter wel invloed op de zorgvraag.
Urgente thema’s die boven kwamen drijven:
- De koopkrachtcrisis. Wens: verruiming van de inkomensgrens waarbij je financiële hulp krijgt.
- Eenzaamheid/ sociaal isolement, onder zowel ouderen en (sinds corona ook vaker) onder jongeren. De huishoudelijke hulp heeft amper nog tijd voor een praatje sinds er met de stopwatch in de hand gewerkt moet worden. Meer ruimte voor ‘poetsen met een praatje’ nodig – fijner voor client én zorgverlener.
- Tweedeling van onze samenleving. We moeten er op letten dat gemeentelijk beleid niet bijdraagt aan een verdere tweedeling maar deze vermindert. Maak plannen waar álle inwoners wat aan hebben. Voorbeeld: schoolfruit voor alle kinderen. Idee: fruit door de voedselbank direct aan scholen laten leveren.
- Meer aandacht voor welzijn jeugd. Misbruik van alcohol en drugs is geen grotestandsprobleem. Jongeren die zich hier rot vervelen raken er ook in verzeild.
- De keerzijde van digitalisering. Er moet een balans zijn tussen online en live communiceren. De menselijke maat bewaken. De gemeente moet burgers (en zorgverleners) de keuze blijven bieden. Veel online regelen kan ook eenzaamheid vergroten.
- Vroegsignalering. Het zicht op je naaste buren (hoe het met hen gaat) is belangrijk voor de sociale samenhang en voorkomt dat mensen afglijden en te laat worden opgemerkt als kwestbaar.
- Vergrijzing, toenemende druk op mantelzorg, tekort aan zorgpersoneel. Betaalde respijtzorg. Er is bij ouderen een groeiende behoefte aan alternatieve woonvormen; in groepjes met gemeenschappelijke voorzieningen en meer contacten.
- Huisvesting statushouders en opvang asielzoekers/ vluchtelingen. We staan achter de strategie van Jan de Bruijn. Beter nu op eigen tempo zelf huisvesting organiseren (met draagvlak) dan overvallen worden door een aanvraag vanuit de veiligheidsregio. Duidelijke randvoorwaarden stellen is nodig.
Belangrijk is te benadrukken dat er geen sprake is van een opvallend veel grotere instroom van asielzoekers. Oorzaak van de opvangcrisis is het sluiten van teveel AZC’s en het achterblijven van sociale woningbouw, waar statushouders naar door kunnen stromen.
Het vervolg: bij een volgende bijeenkomst zullen we de gekozen focuspunten verder uitwerken en daar concrete voorstellen aan gaan koppelen.
